Tegoroczne nabytki na mikro wystawie

W okresie ostatnich dwunastu miesięcy, muzeum miało okazję zakupić wiele ciekawych obiektów, które uzupełniły nasze obszerne zbiory numizmatyczne o brakujące, interesujące egzemplarze. Piętnaście spośród nowych nabytków, postanowiliśmy zaprezentować na mikro wystawie, którą udostępniliśmy w sali poświęconej polskiemu pieniądzowi papierowemu. Ekspozycja dostępna będzie do 6 stycznia br. 

Na wystawie poświęconej naszym nowym nabytkom można podziwiać:

• banknot Królestwa Polskiego – 1 rubel srebrem z 1847 r. – najstarszy obiekt wśród prezentowanych nowych nabytków; ruble srebrem były walutą wprowadzoną w Królestwie Polskim ukazem carskim,  po upadku powstania listopadowego. Napisy na banknocie są dwujęzyczne po polsku i po rosyjsku.
• banknot 20 złotych (wzór) z 1926 r. – na stronie przedniej postać symbolizująca urodzaj (Fortuna) oraz Hermes uosabiający przemysł i handel. Na stronie odwrotnej budynki Banku Polskiego, stary z 1828 r. na placu Bankowym i międzywojenny – przy ul. Bielańskiej.
• bilet zdawkowy 5 złotych z 1925 r. – bilet zdawkowy zastępował bilon, wydawany był przez Ministerstwo Skarbu, dlatego widnieje na nim podpis Ministra Skarbu, Władysława Grabskiego.
• zestaw wzorów bonów PKO w bloczku bankowym z 1979 r. – bony służyły do nabywania towarów importowanych i krajowych przeznaczonych na eksport, które były niedostępne za złotówki. Bony oparte były o walutę amerykańską (dolara), można je było realizować między innymi w sklepach Pewexu.
• banknot 1000 złotych 28.02.1919 (1924), nieobiegowy, – muzeum nabyło go pod kątem planowanej wystawy dotyczącej insurekcji kościuszkowskiej, ponieważ widnieje na nim wizerunek T. Kościuszki w przedstawieniu i w znaku wodnym. Banknot ten oficjalnie nie został wprowadzony do obiegu, ale prawdopodobnie podczas drugiej wojny światowej wypłacano nimi żołd żołnierzom, stąd na niektórych egzemplarzach widoczne są ślady użycia. Banknoty te drukowano w Londynie; duża część podczas transportu zaginęła (została skradziona), dlatego nie wprowadzono ich do obiegu.
• bilety zdawkowe 10, 20, 50 groszy z 1924 r. – bilety zdawkowe zastępowały drobną monetę (bilon), dlatego na tym i na dwóch kolejnych obiektach, oprócz warszawskich zabytków, widnieje wizerunek monety groszowej.
• banknot 2 złote 28.02.1919 (1924) – muzeum nabyło go pod kątem planowanej wystawy dotyczącej insurekcji kościuszkowskiej, ponieważ widnieje na nim wizerunek T. Kościuszki, drukowany był w wytwórni francuskiej. Złote polskie, choć wprowadzone Uchwałą Sejmu z 28.02.1919 roku, jako waluta państwowa funkcjonowały w obiegu dopiero od 1924 r. (od otwarcia Banku Polskiego po reformie walutowej przeprowadzonej przez W. Grabskiego). Zastąpiły marki polskie.
• banknot 5 złotych 28.02.1919 (1924) –  wizerunek ks. J. Poniatowskiego, drukowany w wytwórni francuskiej.
• bilet państwowy 5 złotych z 1926 r. – zaprojektowany przez W. Borowskiego, emitowany przez Ministerstwo Skarbu; na stronie odwrotnej ciekawe przedstawienie górnika podczas pracy.
• bony 1, 10, 20 marek z getta w Łodzi z 1940 r. – pieniądze łódzkiego getta – banknoty i monety wprowadzone na terenie getta w Łodzi decyzją niemieckiej administracji w 1940 i funkcjonujące do 1944 roku. Poza gettem nie miały żadnej wartości. Po odizolowaniu Litzmannstadt Ghetto, z dniem 30 kwietnia 1940 r. Niemcy zarządzili w tydzień później wprowadzenie wewnętrznej waluty getta w postaci „pokwitowań” (Quittung), nawiązujących w nazewnictwie i funkcji do oficjalnej waluty, czyli marek niemieckich. Celem ich wprowadzenia był prosty i skuteczny sposób grabieży majątku więźniów łódzkiego getta oraz dodatkowa izolacja getta od świata zewnętrznego, w tym likwidacji zjawiska szmuglu z i do getta. Pieniądze te były w getcie popularnie nazywane „rumkami” lub „chaimkami” od nazwiska szefa żydowskiej administracji getta – Chaima Mordechaja Rumkowskiego. Za posiadanie innych, oficjalnych, pieniędzy (marki niemieckie, dolary itp.) groziły surowe kary.
• banknot 50 złotych z 1936 r., nieobiegowy – przedstawienie twórcy Legionów Polskich we Włoszech, Jana Henryka Dąbrowskiego projektu Wacława Borowskiego; nie były w oficjalnym obiegu, ale być może służyły do wypłaty żołdu wojsku.