Inflacyjny skarb z Lutomierza w młynie papierniczym

Jesień 2018 r. Podczas prac remontowych wieży i dachu kościoła pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Lutomierzu k. Ząbkowic Śląskich odkryta zostaje „kapsuła czasu”, pamiętająca moment wcześniejszego remontu świątyni w okresie międzywojennym. W metalowej tulei znajduje się intrygującą zawartość – spisane niemal sto lat temu dokumenty oraz banknoty i monety. To niemieckie pieniądze inflacyjne. „Tysiące, miliony, miliardy. Skarb z Lutomierza w Muzeum Papiernictwa” – to tytuł wystawy prezentowanej w muzeum od 15 października 2021 r. do połowy stycznia 2022 r. 

Choć w chwili zamykania kapsuły czasu wartość wyjątkowego skarbu z Lutomierza sięgała zaledwie kilkudziesięciu fenigów, dziś posiada on znaczenie historyczne. Jest symbolem ogromnej inflacji, która w latach 20. XX w. dotknęła wiele krajów, doprowadzając ich obywateli do skrajnego ubóstwa. Mieszkańcy Lutomierza włożyli do kapsuły czasu miliardy marek nie w dowód hojności, lecz jako symbol trudnych czasów, z jakimi musieli się mierzyć.  

Nierozcięte arkusze 21 banknotów o nominale 10 tys. i 24 banknotów po 50 tys. marek z początku i końca 1922 r. budzą niewątpliwie największą ciekawość. Pieniądz ten tak szybko tracił wówczas na wartości, że wydrukowanych banknotów nie opłacało się już nawet rozcinać, gdyż nie były nic warte…

Celem wystawy „Tysiące, miliony, miliardy” było wyjaśnienie odbiorcy, czym jest inflacja lub hiperinflacja – zjawisko ekonomiczne o niezwykłej sile rażenia, które przez długi czas odbija się na gospodarce, a co za tym idzie, na codziennym życiu zwykłych ludzi. Przebieg inflacji jest na ogół podobny, lecz przyczyny mogą się diametralnie różnić. Pokazaliśmy to na wystawie na przykładzie przebiegu inflacji w różnych państwach, m.in. na Węgrzech, w Niemczech czy w Zimbabwe.

Informacje prezentowaliśmy w formie plansz ekspozycyjnych, zaś przebieg inflacji obrazowały oryginalne banknoty. Część z nich pochodziła z obszernych zbiorów numizmatycznych naszego muzeum oraz z prywatnych zbiorów znanego na Dolnym Śląsku kolekcjonera – Macieja Borowskiego. Z racji tego, że czterech węgierskich banknotów o niewyobrażalnie dużych nominałach nie udało się w Polsce znaleźć, dzięki uprzejmości Węgierskiego Muzeum Narodowego w Budapeszcie (Magyar Nemzeti Múzeum), prezentowaliśmy ich wysokiej jakości kopie.

Projekt został zrealizowany przy wsparciu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. oraz we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim w ramach programu edukacji ekonomicznej, w związku z którym w muzeum zrealizowany został konkurs pt. „Zaprojektuj swoją walutę”. Kolorowe i bajkowe projekty banknotów zostały stworzone dzięki wyobraźni i talentowi uczniów z Dusznik-Zdroju oraz Szczytnej. 

Muzealna komisja artystyczna po burzliwych naradach postanowiła spośród 120 autorów prac wyłonić następujących zwycięzców:

1. Maja Olecha, klasa 5 B, MZS Duszniki-Zdrój
2. Paulina Śmichura, klasa 8 B, MZS Duszniki-Zdrój
3. Olga Kubabska, klasa 8 C, SP w Szczytnej

Wyróżnienia otrzymują:

1. Maja Marcinów, klasa 4 A, MZS Duszniki-Zdrój
2. Jagna Ossowska, klasa 5 A, MZS Duszniki-Zdrój
3. Kinga Klimczak, klasa 5 B, MZS Duszniki-Zdrój
4. Patryk Gutowski, klasa A, SP w Szczytnej
5. Lidia Piziur, klasa 7 B, SP w Szczytnej
6. Kinga Grad, klasa 7 C, SP w Szczytnej
7. Nikola Marmur, klasa 8 B, MZS Duszniki Zdrój
8. Maja Kijanka, klasa 8 C, SP w Szczytnej

Wszystkim nagrodzonym serdecznie gratulujemy!

Katalog wystawy: