O papierze, który zyskał miano wiecznotrwałego

Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia muzeum i zapoznania się z wystawą „O papierze, który zyskał miano wiecznotrwałego”.

 „W Rainharts [Dusznikach], miasteczku w hrabstwie kłodzkim, jest piękny młyn papierniczy, można tam bez żadnego trudu zapatrzyć się w papier….” I to papier jakości przedniej, o którym w najstarszych księgach się rozpisują, i najstarsze historie, wręcz legendy krążą – o wiecznotrwałym papierze z XVI-wiecznego dusznickiego młyna.

Jaka była receptura na tak wyjątkowy papier? Jak pozyskiwano surowce do jego produkcji? Z jakimi problemami borykali się dawnej papiernicy? Na te i inne pytania związane z dawnym kunsztem papierniczym odpowiedź znajdziemy na nowej wystawie w muzeum. Możemy podziwiać tu przepiękną kolekcję dusznickich ręcznie czerpanych papierów; wśród nich również takie pochodzące z XVI wieku, będącego początkiem funkcjonowania tutejszej manufaktury. Atutem wielu z nich są widoczne w przeźroczu znaki wodne – to umieszczony prawie na każdym arkuszu św. Piotr – na wystawie zobaczymy jak znaki te ewoluowały na przestrzeni wieków oraz jak wykorzystywane były w historycznych dokumentach.

A szmaciarz? Gałganiarz? Gaciarz? Nie mógłby zostać na wystawie pominięty. Toż to zawód był odpowiedzialny, bo bez jego trudu włożonego w zbiórkę zużytych szmat nie byłoby papieru. Jak to? To bardzo ciekawy, choć niepowszechnie znany fakt, że dawniej właśnie z mocno zniszczonych i przegniłych ubrań produkowano arkusze. Czy to możliwe? A i owszem. Dawnej ubrania robiono w 100% z naturalnych włókien roślinnych – odpowiednio uszykowana lniana bluzka czy bawełniane spodnie plus krystalicznie czysta woda stanowiły doskonały przepis na fantastycznej jakości papier. A o dusznickim można wręcz powiedzieć, że był rzemiosłem wybitnym i jak to w XIX w. mawiał burmistrz Bystrzycy, Hallmann, papier z Dusznik dorównywał najlepszym papierom na Śląsku. Otwarciu wystawy musiał więc towarzyszyć pokaz czerpania papieru, techniką powstałą w średniowiecznej Italii – z historycznego surowca – bawełnianych szmat. Pierwsze próby pozyskania takiego papieru zakończyliśmy sukcesem. Pracy było co niemiara, ale uzyskaliśmy pożądany efekt. 

Badania nad dusznickim papierem czerpanym zostały przeprowadzone przez Weronikę Liszewską, prof. dr hab. z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.

Wystawa dostępna do 22 października br.

Katalog wystawy