Rocznik Muzeum Papiernictwa TOM IX

Opracowany w 2015 roku dziewiąty tom „Rocznika Muzeum Papiernictwa”, podobnie
jak trzy poprzednie tomy, składa się z sześciu działów, spośród których dwa
pierwsze zawierają naukowe artykuły recenzowane.
W pierwszym dziale zamieszczamy opracowania dotyczące historii przemysłu
papierniczego. Artykuł dra Grzegorza Grajewskiego – kierownika dolnośląskiego
oddziału Narodowego Instytutu Dziedzictwa – przedstawia nieznane
dotąd fakty z dziejów dusznickiego młyna papierniczego w okresie międzywojennym
i w latach drugiej wojny światowej. Stara papiernia utraciła w tamtym
czasie znaczenie produkcyjne i jedynym ratunkiem dla podupadającego obiektu
było wykorzystanie go na cele kulturalne. Badania archiwalne przeprowadzone
przez doktora Grajewskiego pozwalają poznać okoliczności dotyczące
sprzedaży młyna przez Carla Wiehra miastu Duszniki oraz wiele szczegółów
dotyczących zainteresowania zabytkową papiernią ze strony niemieckich władz
odpowiedzialnych za opiekę nad zabytkami. W kolejnym artykule Jan Bałchan
– pracownik Muzeum Papiernictwa – przedstawia postać i dokonania Leonarda
Fesslera – założyciela fabryki papieru w Pabianicach. Opracowanie to poszerza
naszą wiedzę na temat tej niezwykle ważnej w dziejach polskiego przemysłu
papierniczego wytwórni. Artykuł Macieja Szymczyka omawia dzieje przemysłu
papierniczego w Łodzi – mieście, które uchodzi za ośrodek przemysłu włókienniczego.
W świetle badań można dostrzec liczne zakłady przetwórstwa papierniczego,
które dostarczały produkty dla branży włókienniczej, głównie opakowania
i szpulki przędzalnicze.
W drugim dziale, poświęconym dziejom Dusznik-Zdroju, prezentujemy materiał
opracowany przez Annę Dziatczyk z Archiwum Państwowego w Kamieńcu Ząbkowickim,
który dla osób zainteresowanych powojennymi dziejami Dusznik-Zdroju
będzie przewodnikiem po archiwaliach zgromadzonych w kamienieckim archiwum.
Kolejne dwa artykuły – Patrycji Ziomek i Jacka Wójcika – przybliżają dzieje dusznickiego
uzdrowiska w drugiej połowie XIX wieku i w ostatnich latach przed drugą
wojną światową.
W części poświęconej materiałom źródłowym prezentujemy opracowany przez
dra Grzegorza Grajewskiego tekst przygotowany w 1936 roku przez konserwatora
zabytków prowincji dolnośląskiej Günthera Grundmanna, będący wezwaniem
o pomoc w ratowaniu dusznickiej papierni. Publikacja sprzed niemal 80 lat zawiera
skróconą historię młyna, ale przede wszystkim jest świadectwem ówczesnych zabiegów
o pozyskanie środków na remont podupadającego obiektu. Drugie opracowanie
przygotował dr Piotr Pregiel, a odnosi się ono do materiałów przechowywanych
w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, a dotyczących działającej w Dusznikach
Fundacji św. Wincentego.
Czwarta część poświęcona jest wspomnieniom. Pierwsze z nich, przygotowane
przez Martę Nowicką, dotyczy Radosława Solawy – tragicznie zmarłego w ubiegłoroczne
Boże Narodzenie pracownika Muzeum Papiernictwa. Drugie ze wspomnień,
nadesłane przez Leszka Goetzendorf-Grabowskiego ze Stowarzyszenia Papierników
Polskich, rozpoczyna cykl artykułów o zasłużonych papiernikach, a dedykowane
jest Franciszkowi Jeziorańskiemu, który w 1911 roku uruchomił czerpalnię papieru
w Dąbrowicy koło Szczekocin.
W bieżącym tomie zamieszczamy przygotowaną przez dra Piotra Pregiela
recenzję wydanej w 2015 roku książeczki Stanisława Góry pt. Pasterka. Broszurka
dotyczy leżącej nieopodal Dusznik-Zdroju miejscowości Pasterka.
Ostatni dział tradycyjnie wypełnia kronika Muzeum za 2014 rok. Przegląd
wszystkich wydarzeń opracowała Dagmara Kacperowska, a wystawy czasowe omówiła
Ewa Kłonowska. Całość wieńczy statystyka oraz wykaz pracowników zatrudnionych
w naszej instytucji od stycznia do grudnia ubiegłego roku.
Składam serdeczne podziękowania autorom artykułów i opracowań, dzięki
którym tom obfituje w niezwykle interesujące materiały. Nad poziomem naukowym
„Rocznika…” czuwał Komitet Naukowy. W jego skład wchodzą: dr Piotr
Pregiel – przewodniczący, Rainer Sachs – wieloletni konsultant naukowy Muzeum
Papiernictwa oraz współpracujący z nami od 2015 roku doc. dr Ondřej Felcman –
czeski naukowiec specjalizujący się między innymi w badaniu dziejów ziemi kłodzkiej.
Liczymy na to, że pomoc docenta Felcmana ożywi nasze naukowe kontakty
z czeskim światem nauki. Tom został przygotowany do druku przez zespół redakcyjny
w składzie: Jan Bałchan. Dagmara Kacperowska, Marta Nowicka, Maciej
Szymczyk, Aneta Wołczańska (redaktor językowy). Wszystkim członkom obydwu
zespołów serdecznie dziękuję za ich zaangażowanie.
Dziewiąty tom „Rocznika Muzeum Papiernictwa” został wydany ze środków
własnych Muzeum Papiernictwa oraz dzięki fi nansowemu wsparciu Gminy Duszniki-
Zdrój. Składając podziękowania Władzom Miasta za zainteresowanie działalnością
naukową Muzeum Papiernictwa, wyrażam nadzieję na dalszą współpracę
w odkrywaniu i upowszechnianiu historii miejscowości oraz na wsparcie dla działań
naszej instytucji na rzecz popularyzowania dziedzictwa oraz potencjału turystycznego
Dusznik-Zdroju.

dr hab. Maciej Szymczyk
Dyrektor Muzeum Papiernictwa