Zbiory Muzeum Papiernictwa
Od czasów Jana Michała Kowalskiego – pierwszego kierownika placówki – muzeum gromadzi wszelkie obiekty związane z dziejami papiernictwa. Są to arkusze papieru ze znakami wodnymi, wzorniki papierów i wyrobów papierowych, urządzenia papiernicze, urządzenia laboratoryjne do badania właściwości papieru, ikonografia dotycząca młynów papierniczych i fabryk papieru. Z czasem w kręgu zainteresowania muzeum znalazły się prace artystyczne na podłożu papierowym (grafiki, ekslibrisy). W latach 90. XX w., w związku z utworzeniem Działu Historii Dusznik-Zdroju, zaczęto gromadzić obiekty dotyczące dziejów miasta i uzdrowiska, w tym plany dusznickich budynków, pocztówki, pieniądze zastępcze Dusznik-Zdroju. Ponadto wraz z coraz częściej organizowanymi wystawami sztuki papieru, w zbiorach muzeum znajdowały miejsce pojedyncze egzemplarze prac artystycznych wykonanych z masy papierniczej i papieru. W ciągu ostatniej dekady liczba muzealiów uległa podwojeniu. W 2010 r. muzeum przyjęło od kolekcjonera Andrzeja Mazura zbiór historycznych paszportów i dokumentów identyfikacyjnych wystawianych od końca XVIII w. do czasów współczesnych. W 2013 r. Piotr Strzałkowski przekazał do zbiorów muzeum negatywy ok. 1.000 zdjęć wykonanych w okresie międzywojennym przez dusznickiego fotografa Hansa Hoehla. W latach 2015–2017 dzięki dotacjom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zakupiono do zbiorów kolekcję polskich banknotów emitowanych od lat insurekcji kościuszkowskiej do czasów współczesnych. Zbiór ten został poszerzony dzięki przekazowi Narodowego Banku Polskiego oraz wspaniałomyślności wielu osób prywatnych z Elżbietą Dembicką na czele. W latach 2017–2018 znacznie poszerzono kolekcję ekslibrisów, dzięki darowi Andrzeja Włodarskiego. Przekaz liczy ok. 6.000 obiektów. W 2017 r. muzeum otrzymało 801 szklanych negatywów od firmy PMPoland z Jeleniej Góry, ze zdjęciami urządzeń papierniczych wytwarzanych przez firmy Füllner i Wagner od początku XX w. do czasów II wojny światowej. Po otwarciu w 2017 r. galerii sztuki papieru, w ostatnich miesiącach zaczęła poszerzać się muzealna kolekcja artefaktów wykonanych z papieru.
Od początku działalności kolekcjonerskiej po dzień dzisiejszy szczególną wagę muzeum przykłada do zbiorów związanych z młynem papierniczym. Należą do nich tutejsze arkusze papieru (wytworzone zarówno w okresie działalności papierni jako zakładu produkcyjnego, jak też w czasach Muzeum Papiernictwa), bezcenne portrety dawnych właścicieli młyna, ikonografii a przedstawiająca papiernię (obrazy, rysunki, fotografie) oraz narzędzia produkcyjne wykorzystywane w papierni dawniej i dziś (formy czerpalne, wieszaki do suszenia papieru).
W ostatnich latach zdołano przeprowadzić kilka istotnych konserwacji zbiorów muzealnych. W 2010 r. w ramach programu MKiDN „Mecenat 2010”, przy zapewnieniu udziału własnego przez Samorząd Województwa Dolnośląskiego, konserwacji poddano ok. 3 tys. obiektów, w tym arkusze papierów ze znakami wodnymi, historyczne paszporty, mapy, obrazy i meble z muzealnej kolekcji. W 2015 r. w ramach projektu Renowacja i adaptacja na cele kulturalne zabytkowego budynku suszarni… przeprowadzono konserwację 312 muzealiów (m.in. historyczne dokumenty, wzorniki papierów i wyrobów papierowych, karykatury papierników oraz klisze drukarskie). Obydwa projekty koordynowane były przez Joannę Seredyńską. W 2016 r. przeprowadzono konserwację 11 zabytkowych wieszaków do suszenia papieru, będących częścią wyposażenia dusznickiej papierni, oraz 8 szklanych negatywów, zakupionych od Ryszarda Grzelakowskiego, ze zdjęciami młyna papierniczego z końca XIX i początków XX w. W 2018 r. poddano konserwacji obraz z widokiem młyna, tablice nagrobne rodziny Wiehr oraz 5 prac artystycznych powstałych z papieru pod koniec XX w.
Muzeum prowadzi 5 ksiąg inwentarzowych. Księga muzealiów artystycznych obejmuje: dzieła sztuki niezwiązane z młynem papierniczym, w tym dzieła z zakresu sztuki współczesnej, ekslibrisy, grafiki. Muzealia te oznaczane są sygnaturami MD XX A. Księga muzealiów artystyczno-historycznych obejmuje muzealia dotyczące młyna papierniczego w Dusznikach-Zdroju, historii rękodzieła papierniczego, arkusze papierów z filigranami, papiery barwione (sygnatury MD XX AH). Księga muzealiów technicznych obejmuje zabytki techniki papiernictwa i drukarstwa oraz wytwory przemysłu papierniczego (sygnatury MD XX T). Księga muzealiów miejskich obejmuje muzealia związane z historią Dusznik-Zdroju (sygnatury MD XX Dz.M.). Najnowsza księga, muzealiów numizmatycznych, obejmuje banknoty, monety, papiery wartościowe (sygnatury MD XX N).
W 2000 r. muzeum wprowadziło elektroniczną ewidencję zbiorów muzealnych przy wykorzystaniu programu „MusNet 2000”. Ostatnią wersję tego programu pod nazwą „Musnet Niebieski” zaprzestano eksploatować w 2017 r., a do ewidencjonowania muzealiów zakupiono program „Mona”. Założone dotychczas karty ewidencyjne przekonwertowano do nowego programu. Będą w nim uzupełniane istniejące karty oraz zakładane nowe dla muzealiów przyjmowanych w przyszłości.
Opracowywanie zbiorów gromadzonych w muzeum sprzyja lepszemu ich wykorzystaniu. Wiele z nich znajduje się w ekspozycjach stałych, ilustrujących dzieje młyna papierniczego, historię papiernictwa oraz przeszłość i dzień dzisiejszy banknotów. Muzealia stały się również podstawą do opracowywania licznych ekspozycji czasowych. W 2012 r. muzeum wydało pierwszy katalog zbiorów, poświęcony opracowanej przez Teresę Windykę kolekcji papierów wzorzystych. Prace nad kolejnymi katalogami zbiorów są obecnie zaawansowane.
Ważnym elementem opracowywania muzealiów jest ich digitalizacja, umożliwiająca prezentowanie obiektów w portalu internetowym. Dzięki środkom z funduszy norweskich i funduszy EOG, muzeum dysponuje dobrze wyposażoną pracownią digitalizacji, która umożliwia stopniowe utrwalanie w postaci cyfrowej muzealnych zbiorów. Do końca 2022 r. zdigitalizowano ponad 800 obiektów, w tym arkusze ze znakami wodnymi, wzorniki papierów, urządzenia do badania właściwości papieru i urządzenia produkcyjne, historyczne banknoty, prace artystyczne z papieru i masy papierniczej. Ich odwzorowania stopniowo poszerzają wirtualną galerię zbiorów prezentowanych w portalu internetowym muzeum.
Gromadzone przez muzeum zbiory biblioteczne związane są mocno z dziejami i współczesnością papiernictwa. Placówka może poszczycić się posiadaniem kompletu polskich czasopism branżowych wydawanych po II wojnie światowej oraz licznymi tomami czasopism papierniczych w językach obcych, z których szczególnie przydatne do opracowywania dziejów papiernictwa na Śląsku są tygodniki i miesięczniki niemieckojęzyczne sprzed II wojny światowej. W zbiorach muzeum znajdują się również katalogi filigranów, będące szczególnie przydatne do identyfikowania arkuszy pod względem miejsca i czasu powstania. Na znaczeniu w ostatnich latach zyskuje księgozbiór regionalny.