Konserwacja maszyn wielkogabarytowych ekspozycji plenerowej Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju – etap I

2022-09-06

Przedmiotem zadania jest konserwacja 3 [trzech] maszyn wielkogabarytowych: ścieraka, gniotownika i rafki, wchodzących w skład zbioru maszyn papierniczych, a stanowiących ekspozycję plenerową Muzeum Papiernictwa w Dusznikach posadowioną na placu muzealnym.

Wytypowane do konserwacji w roku 2022 maszyny to trzy spośród osiemnastu obiektów plenerowych, wymagających konserwatorskiego zabezpieczenia.

Obiekty objęte są wpisem do księgi inwentarzowej muzealiów Muzeum. Z uwagi na swe przeznaczenie i zastosowanie stanowią cenne źródło historii w zakresie produkcji papieru, a więc bezdyskusyjnie związane są z działalnością jednostki, przez co umożliwiają upowszednianie wiedzy papierniczej będące jednym z jej podstawowych statutowych celów. Są ponadto obiektami prezentującymi przykład historycznych technologii papiernictwa, które za sprawą miniaturowych egzemplarzy wybranych urządzeń wciąż uczestniczą w procesie produkcyjnym hołubionym w murach muzealnej czerpalni papieru.

Celem zadania jest zachowawcza konserwacja 3 następujących obiektów pochodzących ze zbioru maszyn produkcji papierniczej:

– Ścieraka czteropasmowego z 1919 r. olbrzymich gabarytów urządzenia niemieckiej produkcji marki Voith, służącego do mechanicznego przetwarzania drewna na surowiec papierniczy (tzw.ścier);

– Gniotownika (kołogniotu) powstałego w okresie międzywojennym w Ernst Hoffmann Maschinenfabrik KG, przeznaczonego do rozdrabniania/rozwłókniania surowców papierniczych;

– Rafki urządzenia wielkogabarytowego powstałego w okresie międzywojennym o nieznanej produkcji służącego do czyszczenia masy papierniczej z zabrudzeń i niedomielonych pęczków celulozy.

Wskazane powyżej 3 muzealia wytypowane do konserwacji widnieją w księdze inwentarzowej muzealiów technicznych oznakowanej sygnaturą MD XX T, która obejmuje zbiór zabytków techniki papiernictwa i drukarstwa oraz wytwory przemysłu.

Kluczem wyboru stał się plenerowy sposób ich przechowywania, który z uwagi na degradujący wpływ warunków atmosferycznych (deszcz, wiatr, promienie słoneczne, czynniki biologiczne) skutkuje istotną ingerencją w stan zachowania powodując największe potencjalne zagrożenie dla ich przetrwania, jak również jednocześnie wyzwanie dla ich konserwatorskiej opieki.

Ścierak, gniotownik i rafka to jedne z największych gabarytowo historycznych urządzeń papierniczych pozostających w posiadaniu Muzeum. Wewnątrz budynków nie ma technicznej możliwości ich przechowywania z uwagi na brak dostępnej przestrzeni muzealnej. Wszelkie działania muszą zatem skupić się na takim zabezpieczeniu obiektów, które pozwoli na dalsze ich eksponowanie w warunkach plenerowych oraz wykluczy potencjalnie nieodwracalne uszkodzenia wynikające z takiego sposobu

prezentacji.

W efekcie zrealizowanych prac konserwatorskich osiągnięty zostanie jeden ze strategicznych celów działalności muzealnej, jakim jest zapewnienie ochrony i bezpieczeństwa konserwatorskiego zbiorom muzealnym, za pośrednictwem których możliwe jest upowszechnianie wiedzy w zakresie historii i techniki papiernictwa. Wartość dodaną zadania wniesie stworzenie właściwych warunków do zwiedzania i korzystania ze zbiorów Muzeum Papiernictwa. Zakonserwowane obiekty posłużą do stworzenia odświeżonej plenerowej ścieżki zwiedzania, w którą w kolejnych etapach po zakończeniu budowy Kanału Ulgi – wkomponowane zostaną pozostałe obiekty techniczne.

Obiekty wytypowane do konserwacji zostały już zdigitalizowane, a ich wizerunki są udostępnione na muzealnej stronie internetowej w zakładce „Przegląd zbiorów”.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Zadanie współfinansowane ze środków otrzymanych z budżetu Województwa Dolnośląskiego.