Powstała „Monografia młyna papierniczego”

Jedyny w Polsce, wciąż czynny młyn papierniczy znajduje się w Dusznikach-Zdroju. Chociaż obiekt istnieje od co najmniej 456 lat, dotychczas nie doczekał się obszerniejszego opracowania monograficznego. Ostatnie 3 lata szczęśliwie przyniosły wzrost badawczego zainteresowania tym niezwykłym zabytkiem, co przełożyło się na znaczące poszerzenie  aktualnego stanu wiedzy o nim. Bezpośrednią tego przyczyną są starania o wpisanie papierni na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Przedstawiciele środowiska akademickiego oraz badacze historii ziemi kłodzkiej, wnikliwie analizując poszczególne części kompleksu zabudowań papierni, ustalili  nieznane dotychczas szczegóły dotyczące architektury obiektu. Dodatkowo skupili się na poszczególnych etapach rozbudowy młyna, co przełożyło się również na wniknięcie w dzieje trzech rodów dusznickich papierników. Pod lupę zostały wzięte także unikatowe malowidła ścienne, znajdujące się we wnętrzach młyna. Efekty tych prac zostały opublikowane w „Monografii młyna papierniczego w Dusznikach-Zdroju”, która ukazała się drukiem we wrześniu 2018 r. w nakładzie tysiąca egzemplarzy. Na 409 stronach przedstawiono dzieje młyna papierniczego i działającego w jego wnętrzach Muzeum Papiernictwa. Tekst został bogato zilustrowany fotografiami, rysunkami i przerysami.

Monografia składa się z 5 rozdziałów i licznych załączników. W pierwszym rozdziale, autorstwa Macieja Szymczyka, omówiony został zarys dziejów techniki papiernictwa oraz rozwój tej dziedziny wytwórczości na ziemi kłodzkiej i Śląsku wraz z analizą czynników sprzyjających papiernictwu. Kolejny rozdział, opracowany przez Rainera Sachsa, poświęcony został prywatnym właścicielom młyna papierniczego. Na tle tego wywodu można prześledzić dzieje dusznickiej papierni: czasy jej świetności i gorszej koniunktury, po trudne lata w okresie międzywojennym. W trzecim rozdziale prof. Rafał Eysymontt analizuje poszczególne etapy powstawania i rozbudowy młyna papierniczego. Czwarta część, opracowana przez Jana Bałchana, dotycząca historii młyna papierniczego od czasów przejęcia go przez miasto do początków XXI w., przedstawia zabezpieczanie papierni przez niemieckie władze komunalne, starania o utworzenie w nim muzeum podejmowane przez polską administrację oraz historię działającej od 1968 r. instytucji. Ostatni rozdział, przygotowany przez Macieja Szymczyka, przedstawia współczesny obraz Muzeum Papiernictwa. Oprócz wspomnianych autorów, w opracowanie publikacji zaangażował się zespół redakcyjny pod kierunkiem Macieja Szymczyka, w skład którego weszli pracownicy muzeum: Beata Dębowska, Krzysztof Jankowski, Marta Nowicka i Marcin Wyszyński. Ich celem było opracowanie licznych załączników i dodatków oraz przygotowanie całości do druku.

W monografii zamieszczono katalog znaków wodnych młyna papierniczego sprzed 1905 r. oraz zestawienie znaków wodnych powstałych w czasach Muzeum Papiernictwa. W uzupełnieniu opracowania znajdziemy wykaz wszystkich wystaw czasowych realizowanych przez dusznickie Muzeum oraz składy wszystkich Rad Muzealnych i Rad Muzeum, zestawienie frekwencji a także spis pracowników muzeum zatrudnionym w dniu 26 lipca 2018 r. (równo 50 lat od otwarcia muzeum), wraz z wykonaną na tle papierni rodzinną fotografią muzealnej ekipy. Książkę uzupełniają oryginalne opisy, relacje i materiały źródłowe dotyczące młyna i działającego w nim Muzeum Papiernictwa. Podsumowanie z obszernym kalendarium papierni i muzeum zostało zamieszczone w j. polskim, angielski, niemieckim, czeskim, francuskim i rosyjskim. Książkę zamyka wkładka z arkuszami papieru, wyczerpanymi w muzealnej czerpalni w 2018 roku. Każdy z innym znakiem wodnym. Jeden z nich przedstawia biblijną scenę kuszenia Józefa przez żonę Putyfara, a motyw ten został zaczerpnięty z malowidła ściennego, znajdującego się w „sali Józefa”  dusznickiego młyna papierniczego.

Publikacja uzupełnia dotychczasową lukę badawczą dotyczącą jednej z najciekawszych budowli poprzemysłowych w Europie. Mamy nadzieję, że wniesienie nowego zasobu wiedzy do obecnego stanu badań, zainicjuje kolejne cenne analizy naukowe, a także wpłynie na większe zainteresowanie historią i historią sztuki całej ziemi kłodzkiej.

Wydanie „Monografii młyna papierniczego w Dusznikach-Zdroju” jest jednym z dziesięciu przedsięwzięć zrealizowanych w ramach obchodów 50-lecia Muzeum Papiernictwa, obchodzonych pod patronatem ministra kultury i dziedzictwa narodowego, marszałka województwa dolnośląskiego, prezesa Polskiej Organizacji Turystycznej i Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej. Druk książki został sfinansowany ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego.

 Zamówienie na książkę można przesłać na adres: [email protected] lub zakupić ją osobiście w sklepie muzealnym.