Pieniądz czasów II wojny światowej
We wrześniu 2019 r. minęła 80. rocznica wybuchu II wojny światowej, jednego z najtragiczniejszych wydarzeń w dziejach ludzkości. Tocząca się w latach 1939-1945 wojna pochłonęła miliony ofiar ludzkich, przyniosła ogrom zniszczeń materialnych, ale także zmieniła obraz współczesnego świata. Atak Hitlera i Stalina na Polskę rozpoczął proces, którego skutki odczuwalne były jeszcze wiele lat po zakończeniu działań wojennych.
Muzeum Papiernictwa w ramach wspomnianej rocznicy zrealizowało specjalną wystawę czasową Pieniądz czasów II wojny światowej. Otwarta 13 września, była dostępna do 30 listopada 2019 r.
Ekspozycja dzieliła się na dwie części. Do przygotowania pierwszej z nich, zatytułowanej Wielkie historie w małych przedmiotach, zaproszeni zostali uczniowie szkoły podstawowej i liceum działających w Zespole Szkół Społecznych w Kłodzku. Wzięli oni udział w ankiecie, w której opisali historię wybranej przez siebie pamiątki rodzinnej pochodzącej z czasów niepodległej Polski i okresu okupacji. Obiekty te zostały zaprezentowane na wystawie. Były to m.in. zdjęcia rodzinne, świadectwa szkolne, przedwojenny aparat fotograficzny, fajkę oficera Wojska Polskiego walczącego w bitwie warszawskiej w 1920 r. Inna grupa pamiątek pochodziła od rodzin mieszkających przed wojną na Kresach. Okupacja sowiecka a potem niemiecka, działalność ukraińskich nacjonalistów jak i późniejsze przesiedlenie nazwane oficjalnie repatriacją sprawiły, że bardzo często nie było tam czasu na dokładne spakowanie dobytku. W tej grupie eksponatów pojawiły się: srebrny widelec, stanowiący jedyną pozostałość po rodzinnej zastawie, drewniany krzyżyk, modlitewnik i zegarek. To właśnie z pozycji tych niewielkich przedmiotów można snuć opowieść o losach własnej rodziny z tragicznymi wydarzeniami w tle. Dla uczniów biorących udział w projekcie było to nowe doświadczenie – trochę inna lekcja historii. Natomiast dla autora wystawy niezwykle ważny był udział młodego pokolenia w przygotowaniu wystawy jak i w samym wernisażu. Należy pamiętać, że współpraca objęła również zaangażowanie i pomoc całych rodzin. Dla instytucji działających w małych miejscowościach, w niewielkich społecznościach ta konsolidacja jest bardzo istotna.
Druga, zasadnicza cześć wystawy przygotowana została w oparciu o zbiory własne Muzeum Papiernictwa jak i obiekty wypożyczone z: Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze. Specyfika działalności dusznickiej placówki sprawia, że głównym bohaterem prezentowanym tam na wystawach jest papier. Z tym tylko, że za każdym razem pokazywany jest on w coraz to innej odsłonie. W wypadku wystawy Pieniądz czasów II wojny światowej były to banknoty, znajdujące się w portfelach Polaków podczas okupacji, jak i te, które do obiegu nigdy nie trafiły.
Ekspozycja stanowiła kontynuację programu jaki od kilku lat realizowany jest w dusznickim Muzeum. W latach 2015-2017 uzyskało ono dofinansowanie z strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Dolnośląskiego dzięki czemu pozyskało cenną kolekcję polskich banknotów emitowanych na przestrzeni ostatnich dwustu lat, od czasów Tadeusza Kościuszki aż do 2017 r. Ten unikatowy zbiór umożliwił Muzeum Papiernictwa realizację wielu przedsięwzięć o tematyce numizmatycznej. Do tych najważniejszych zaliczyć należy nową ekspozycję stałą Pieniądz papierowy w Polsce, oraz cykl wystaw czasowych takich jak Waluta Niepodległej prezentującej banknoty II Rzeczypospolitej oraz Z pięćsetką przez stulecia gdzie pokazano wszystkie polskie banknoty pięćsetzłotowe jakie w naszych dziejach były w obiegu.
Wystawie towarzyszył program edukacyjny. Obejmował on będzie kuratorskie prezentacje ekspozycji, warsztaty plastyczne oraz cykl prelekcji tematycznych poświęconych stuleciu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
Patronat honorowy nad wystawą objął Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Sponsorem głównym ekspozycji jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
W ramach wernisażu (13 września, godz. 17:00) odbyła się prelekcja Dzieje Złotego, którą przeprowadził Piotr Toczyński – główny specjalista Narodowego Banku Polskiego oddział we Wrocławiu.
Katalog wystawy:
